Vjerujem po slikama koje na žalost često viđam da još uvijek postoji potreba za jednu ovakvu preporuku kod kupovine bureta za rakiju i vino. Bar onu elementarnu koja je ujedno mala i velika. Mala jer je očigledna, lako vidljiva na buretu kao i ona kod ručno kovanih kazana. Mala jer bi svi koji kupuju kazan trebali znati razlikovati šta je to ručno kovanje bakra a šta fušeraj. Kao što bi trebali znati šta je to kvalitetno rezana dužica bureta a šta fušeraj.
Velika jer je velika razlika u kvalitetu izrade pa onda i cijeni takvog kazana, kvaliteti pa i cijeni takvog bureta. Kod kazana su to vidljivi znaci raštrkanih udara čekića po bakru, a kod bureta vidljivi znaci šire razvučenih ili raštrkanih godova po njegovim dužicama. Isuviše često griješimo pa i kod ovakvih elementarnih stvari. Dozvoljavamo dunđerima da nam bitno određuju kvalitet kazana i bureta pa posljedično i kvalitet rakije. Značajno ga umanjujući.
Kod bofl robe koja će uticati na smanjenje kvaliteta rakije nema sentimentalnosti niti lažne tolerancije. Ne rade ni kinezi bofl robu i šire je masovno po svijetu zato što ne znaju kvalitetnije. Znaju i mogu itekako nego sa njom smišljeno postižu finansijski efekat. Hvatajući jadnike ili lakovjerne da ih kupe. Ako vas zadovoljava takav tretman i takav način postupanja prema vama onda ništa. Nemojte ni čitati ovu poruku, namijenjena je onim malo drugačijim. Namijenjena je onima kojima je istinski stalo do kvaliteta.
Postoje različiti načini rezanja balvana, trupaca drveta. Načini koji se bitno razlikuju po kvalitetu dobivenog rezanog materijala. Oni koje se najčešće rade su: tangencijalno rezanje, radijalno rezanje i njihove mješovite varijante. Kod svakog od njih postoje i različiti modaliteti koji bitno ne mijenjaju suštinu stvari pa ćemo se zadržati na ova tri osnovna načina rezanja. Slike ovdje kazuju više od riječi.
Radijalni rez, pa dva mješovita. Polu radijalni i(ili) polu tangencijalni. Na kraju tangencijalni rez.
Ovdje je to prikazano trodimenzionalno sa uočljivijom razlikom u borduri takvih dasaka, dužica koje se vade iz balvana.
A ovdje tri osnovna načina sa još preciznijim prikazom njihove bordure i načina rezanja balvana.
Nije u pitanju samo način rezanja koji određuje kvalitet bureta za rakiju i vino nego uopšte način rezanja koji određuje kvalitet materijala mnogih vrsta drveta. Kod drveta kao građevinskog materijala. Materijala za podove, namještaj i sl. Pored vidljive razlike u boji i teksturi takvi elementi značajno određuju otpornost takvog drveta na vanjske uticaje. Podložnost savijanju i deformacijama. Različitu otpornost na habanje. Drvo različitog koeficijenta skupljanja, sušenja i koeficijenta bubrenja. Mogućnost ili praktičnu nemogućnost pojavljivanja pukotina kod drveta. Pa i ono najvažnije za dunđere koji bi varali ušićarivši na materijalu za bure zbog dvostruko i trostruko većeg iskorištenja balvana. Normalno na račun kvalitete.
Radijalan rez je onaj koji se pruža u pravcu radijalnih zraka na presjeku balvana u kojem rezana-cijepana ravnina ide od ruba prema srčiki balvana. Kao što je i prikazano na prethodnim slikama. Takvo drvo ima ujednačenu teksturu sa minimalnim rastojanjima između godova. Takvo drvo je tvrđe i uopšte otpornije na vanjske uticaje. Nije sklono deformacijama i ima visoku otpornost na habanje. Koeficijent skupljanja i koeficijent bubrenja su mu dvostruko bolji nego kod tangencijalnog reza, pa mu se praktično i ne pojavljuju pukotine za razliku od tangencijalnog reza. Takvim rezom se smatra onaj čije daske-dužice imaju linije godova pod uglom od 80-90 stepeni u odnosu na lice daske. Polu radijalni ih ima u prosjeku pod uglom od 45 do 80 stepeni. Tangencijalni rez je onaj koji polazi od 0 stepeni.
Sve to bitno određuje procenat iskorištenja balvana. Radijalnim rezom se postiže iskorištenje od 15-20%. Normalno kada se on za burad radi onako kako se mora raditi. Kada se kod sječenih četvrtica po trakovima, radijalnim zrakama, uklanja još srčika i bijeljika. Iskorištenje sa istim uklanjanjem kod polu radijalnog reza je dosta veće. Negdje oko 30%, a kod tangencijalnog se penje za još uduplanu veličinu. Na nekih 60% pa i više. Dakle kod radijalnog reza je potrebno 5 kubika oblovine da bi se dobio 1 kubik dužica za bure. Kod tangencijalnog je to manje od 2 kubika pa eto prilike za pintere dunđere koji boluju od istog prokletstva kao i šećeraši kod rakijaša. Normalno, za sve je kriv socijalizam jer je svakoj karakternoj i moralnoj fukari dao priliku da kupi šećer za rakiju i bavi se zanatskim poslovima.
To bi bilo ono što je važeće za bilo kakvu upotrebu drveta pa i za bure, a za bure u kom će dozrijevati rakija i vino postoji još i specijalan zahtjev za ovakvim rezom. Na slici je vidljivo označeno bijelom bojom između crvenih linija.
Na desnom poprečnom presjeku balvana su prikazani isti ti sržni traci (trakovi drveta, radijalni zraci) Linije od centra prema kružnici.
Kod izrade duga za bure od europskog hrasta, i sličnog drveta od kojeg se inače prave burad na europskom tlu, radijalni rez se radi po sržnim tracima (trakovima drveta, radijalnim zrakama), jer se tako balvan cijepa-reže po vlaknima i kapilarima stabla kako bi se ta vlakna smjestila po dužini i širini dužice za bure. Kod tangencijalnog reza ta vlakna se mogu pružati u bilo kom smjeru. Uključujući i onaj poprečni na lice dužice. Poprečni raspored kapilara u dužicama bureta dovodi do poremećaja u procesu sazrijevanja vina i rakije zbog povećane razmjene plinova. Posljedićno i gubitka zbog veće propusnosti, ne samo na količini koja je u tom slučaju dvostruka, nego i njenih aromatskih materija. Dakle kvaliteti rakije.
Zato je tako nešto nedopustivo raditi kod hrasta lužnjaka i kitnjaka, pa i ostalih prstenasto poroznih vrsta drveta. Onih od kojih se prave burad u europi. Američki hrast je drvo drugačijih karakteristika. Obiluje tilozama pa je to onda i drugačija priča.
Dakle kod kvalitetnog bureta za rakiju i vino dužice se vade na način kako je to prikazano na slikama.
